Αποσυμφόρηση με τη μέθοδο του Γ. Ντεμούθ ή μέθοδο της τροφαποθήκης

       Αποσυμφόρηση με τη μέθοδο του Γ. Ντεμούθ ή μέθοδο της τροφαποθήκης

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, τέθηκε σε εφαρμογή η χρησιμοποίηση όλο το έτος, ως εμβρυοθάλαμου, δυο πατωμάτων μεγέθους <<Στάνταρ>> αντί ενός.

Ιδού τι λέει για αυτή:

             <<Η μέθοδος αυτή είναι το κλειδί το οποίο ανοίγει τη θύρα της επιτυχίας.

            Δεν είναι μόνο το σύστημα προς εξοικονόμηση χρόνου, αλλά συντελεί στη

            σημαντική ελάττωση των χειμερινών απωλειών και εξασφαλίζει το μελισσοκόμο

            από την αποτυχία της σοδειάς>>.

Τα λεγόμενα αυτά του Ε. Ρουτ δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, εφόσον προέρχονται από τέτοια αυθεντία. Εντούτοις η μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα, όχι για λόγους τεχνικούς, αλλά γιατί προσκόπτει σε ένα σοβαρό ανθρώπινο ελάττωμα, την απληστία, από την οποία πολύ λίγοι από εμάς είναι απαλλαγμένοι. Η μέθοδος της τροφαποθήκης απαιτεί να αφήσουμε επάνω σε κάθε κυψέλη μας ένα ολόκληρο πάτωμα με μέλι για τη διαχείμαση και την καλή εαρινή ανάπτυξη των μελισσιών. Και διερωτώμαι αν υπάρχουν, άραγε, Έλληνες μελισσοκόμοι που θα είχαν το ψυχικό σθένος να το κάνουν, τη στιγμή που πολλοί από εμάς τρυγούν όχι μόνο τις αποθήκες αλλά και από τα κάτω πατώματα, όσο μπορούν.

Όλοι μας γνωρίζουμε πολύ καλά και το τονίζουμε κατά κόρον στις μεταξύ μας συνομιλίες ότι όταν το μελίσσι έχει αφθονία μελιού όλο το χρόνο, είναι διαρκώς πολυπληθές, διαχειμάζει καλά, έχει αλματώδη ανάπτυξη κατά την άνοιξη και αποδίδει καλή σοδειά. Και όμως, οι περισσότεροι από εμάς αφήνουμε τόσο λίγο μέλι προς διαχείμαση,ώστε πολλά μελίσσια ούτε να ξεχειμωνιάσουν δεν μπορούν και ψοφούν  κατά το χειμώνα ή αρχές της άνοιξης! Ένας Αμερικάνος μελισσοκόμος είπε κάποτε το εξής χαρακτηρηστικό:

<< Τη στιγμή που ο μελισσοκόμος αποφασίζει να κρατήσει για τη διαχείμαση της κάθε κυψέλης του ένα μεγάλο πάτωμα γεμάτο μέλι, ένας νέος μελισσοκόμος γεννιέται>>

Δυο πολύ γνωστοί και σπουδαίοι Αμερικανοί μελισσοκόμοι της παρελθούσης γενιάς, ο Ντούλιτλ και ο Δρ. Μίλερ είχαν εν μέρει εφαρμόσει το σύστημα αυτό. Ο μεν Ντούλιτλ τόνιζε διαρκώς στις διαλε΄ξεις τουκαι στα άρθρα του που έγραφε στα περιοδικά, πόσο ευεργετική επίδραση έχει για την απόδοση το αίσθημα ασφάλειας του μελισσιού, όταν είναι εφοδιασμένο με υπερεπάρκεια μελιού.

Ο δε Δρ. Μίλερ κρατούσε πάντοτε στην αποθήκη του κηρήθρες μς μέλι σφραγισμένο, το οποίο έδινε στις κυψέλες του την άνοιξη. Εκείνος όμως που τελειοποίησε και για 20 χρόνια χρησιμοποίησε τη μέθοδο αυτή είναι αυτός που την επινόησε, ο Γ. Ντέμουθ, μια από τις μεγάλες σύγχρονες αυθεντίες της αμερικανικής μελισσοκομίας. Κατά τον Ντέμουθ και τον Ε. Ρουτ, η μέθοδος της τροφαποθήκης είναι εκτός τον άλλων και ένα αποτελεσματικό μέσο για την πρόληψη της σμηνουργίας, και αυτό χωρίς παρέμβαση ή  δύσκολο χειρισμό εκ μέρους του μελισσοκόμου. Η χρησιμοποίησή της εξασφαλίζει μεγάλες σοδειές ακόμη και τις εποχές δυστυχίας, όταν άλλες αποφέρουν ελάχιστα. Επίσης, απλοποιεί πολύ την εργασία του μελισσοκόμου, ο οποίος μπορεί με αυτόν τον τρόπο να αυξήσει τη δυναμικότητά του για επίβλεψη μεγαλύτερου αριθμού κυψελών.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι χρησιμοποίησης της τροφαποθήκης, εκ των οποίων θα περιγράψω τρεις,τους καλύτερους και απλούστερους:

Α) Η τροφαποθήκη, δηλαδή το δεύτερο πάτωμα, το οποίο περιέχει μέλι, μένει μονίμως και χωρίς διάφραγμα βασίλισσας, επάνω στο κάτω πάτωμα (εμβρυοθάλαμο), ώστε η βασίλισσα να έχει στη διάθεσή της και τα δύο πατώματα. Όταν οι μέλισσες έχουν κατά το θέρος και το φθινόπωρο δύο πατώματα στη διάθεσή τους, αποταμιεύουν συνήθως το μεγαλύτερο μέρος του μελιού στο επάνω πάτωμα (τροφαποθήκη) και μικρό μόνο μέρος στο κάτω πάτωμα. Συνεπώς, η βασίλισσα έχει κατά την άνοιξη μεγάλη ευρυχωρία στο κάτω πάτωμα, για να αναπτύξει το γόνο της. Επειδή δε το μελίσσι είναι δυνατό και έχει μέλι άφθονο, σύντομα το κάτω πάτωμα γεμίζει με γόνο. Όταν συμπληρωθεί το κάτω πάτωμα, η βασίλισσα ανεβαίνει στο επάνω όπου έχουν ήδη αδειάσει εν μέρει οι κηρήθρες από το μέλι που καταναλώθηκε και εάν είναι νέα και με σφρίγος, διατηρεί συνεχώς όλα τα κενά και των δύο πατωμάτων γεμάτα με γόνο.

Άλλωστε, ο πληθυσμός της κυψέλης και οι νεοεκκολαπτόμενες μέλισσες έχουν όλο τον απαιτούμενο χώρο για να κατανεμηθούν σε όλα τα μέρη της ευρύχωρης αυτής κυψέλης και έτσι αποφεύγεται ο επικίνδυνος πληθωρισμός.

Όταν αρχίσει η μεγάλη θερινή ανθοφορία, τοποθετούμε το διάφραγμα βασίλισσας πάνω στην τροφαποθήκη και επάνω από αυτό την αποθήκη ή τις αποθήκεςπου χρειάζονται. Η πολυπληθής αυτή κυψέλη είναι σε θέση και να συμπληρώσει τα κενά της τροφαποθήκης με μέλι και αρκετές ακόμη αποθήκες για το μελισσοκόμο.

Όταν τελειώσει η ανθοφορία, αφαιρούμε όλες τις αποθήκες εκτός από την τροφαποθήκη, η οποία -όπως είπα στην αρχή- αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του εμβρυοθαλάμου.

Το φθινόπωρο εάν υπάρχει και άλλη καλή ανθοφορία, μπορούμε και πάλι να προσθέσουμε πατώματα και στην περίπτωση που το φθινοπωρινό μέλι είναι μικρότερης εμπορικής αξίας, μπορούμε να αφαιρέσουμε μέρος του θερινού μελιού της τροφαποθήκης για να συμπληρωθεί η τροφαποθήκη με το φθινοπωρινό μέλι.

Β) Ο δεύτερος τρόπος χρησιμοποίησης της τροφαποθήκης έχει και το πλεονέκτημα της αυτόματης αντικατάστασης της βασίλισσας.

Όπως ανέφερα στο προηγούμενο τρόπο χειρισμού της τροφαποθήκης, η κυψέλη κατά την εποχή της έναρξης της θερινής ανθοφορίας έχει γόνο και στον εμβρυοθάλαμο και στην τροφαποθήκη.Χωρίζουμε τότε την τροφαποθήκη από το κάτω πάτωμα και τηντοποθετούμε επάνω σε μια νέα βάση, παραπλεύρως, και με την είσοδο στραμμένη προς την ίδια διεύθυνση. Προσέχουμε πολύ να μην πάρουμε μαζί και την βασίλισσα. Μικραίνουμε την είσοδο της νέας αυτής κυψέλης για να αποφήγουμε τη λεηλασία. Επάνω στην παλιά τοποθετούμε διάφραγμα βασίλισσας και όσα πατώματα χρειάζονται για τις αποθήκες.

Η τροφαποθήκη τώρα έγινε παραφυάδα και μπορεί και μόνη της να δημιουργήσει νέα βασίλισσα απο το γόνο που έχει. Τα βασιλικά όμως κελιά μιας παραφυάδας δεν μπορούν ποτέ να είναι καλά και γι' αυτό φροντίζουμε εγκαίρως να παράγουμε καλά κελιά από τη δυνατή κυψέλη και εκλεκτή ράτσα και να τα μοιράσουμε στις παραφυάδες αυτές την δέκατη ημέρα από το χωρισμό και αφού βέβαια καταστρέψουμε προσεκτικά όσα βασιλικά κελιά είχαν κάνει οι παραφυάδες από το δικό τους γόνο. Ένας αυτόματος τρόπος καταστροφής των βασιλικών κελιών είναι να φροντίσουμε ώστε τα εκλεκτά βασιλικά κελιά που δίνουμε στις παραφυάδες, να είναι κατά 2 μέρες ωριμότερα. Με αυτό τον τρόπο, οι εκλεκτές μας βασίλισσες εκκολάπτονται δύο ημέρες νωρίτερα και καταστρέφουν όλα τα άλλα βασιλικά κελιά των παραφυάδων, τα οποία αργούν ακόμα να εκκολαφθούν.

Όταν τελειώσει η ανθοφορία και αφαιρεθούν οι αποθήκες από την παλιά κυψέλη, ενώνουμε την παραφυάδα, η οποία έχει τώρα νέα βασίλισσα, με την παλιά κυψέλη. Η ένωση γίνεται εύκολα και ασφαλώς με τη μέθοδο του Δρ. Μίλερ -δηλαδή με ένα φύλλο χαρτί ή εφημερίδας- όπως την περιγράφουμε λεπτομερώς στο κεφάλαιο για τα μικρά μυστικά της τέχνης. Οι μέλισσες τρυπούν σιγά σιγά το χαρτί και ενώνονται ειρηνικά. Εάν θέλει ο μελισσοκόμος να εξασφαλίσει κατά 100% τη ζωή της νέας βασίλισσας, αφαιρεί την παλιά πρίν γίνει η ένωση. Αν όμως λόγω έλλειψης χρόνου δεν μπορεί να το κάνει, αφήνει τις δύο βασίλισσες να λύσουν μόνες τους το καθεστωτικό τους ζήτημα και, όπως φαίνεται, υπερισχύει κατά κανόνα η νεότερη.

Με αυτό τον τρόπο, η τροφαποθήκη μας εξυπηρετεί και στη λύση του σοβαρού ζητήματος της αντικατάστασης της βασίλισσας.

Γ) Ο τρίτος τρόπος χρησιμοποίησης της τροφαποθήκης πρέπει πάντα να εφαρμόζεται σε εκείνες της περιοχές που έχουν πολύ πρώιμη άνοιξη, δηλαδή 3- 3 ½  μήνες πριν την μεγάλη ανφθοφορία του φθηνοπώρου. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει ο κίνδυνος το δυνατό μελίσσι, το εφοδιασμένο με τόσο πολύ μέλι να φτάσει στο ζενίθ της ανάπτυξης του πολύ πρόωρα, ενώ το μέλι της τροφαποθήκης ξοδευτεί άσκοπα για την δημιουργία πληθυσμού άχρηστου για τη μεγάλη ανθοφορία. Η πρόωρη σε ανάπτυξη αυτή κυψέλη όταν αρχίσει η μεγάλη ανθοφορία, βρίσκεται στην κατιούσα και θα είναι εξαντλημένη όταν η  ανθοφορία θα έχει φτάσει στο μέσον της. Μάταια θα περιμένει ο μελισσοκόμος καλές αποδόσεις από τέτοιες κυψέλες, μολονότι ήταν πολύ δυνατές κατά την άνοιξη.

Για να αντιμετωπίσουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μεταχειριζόμαστε τον εξής τρόπο:

κατά το τέλος του φθινοπώρου τακτοποιούμε την κυψέλη μας προς διαχείμαση σε ένα μόνο πάτωμα, αφού την εφοδιάσουμε με 9-10 κιλά μελιού, το οποίο εν ανάγκη θα το δανειστούμε από την τροφαποθήκη. Αποθηκεύουμε την τροφαποθήκη με το μέλι της σε μέρος ασφαλές του σπιτιού ή της αποθήκης, ευήλιο, προφυλαγμένο από υγρασία,ποντικούς και άλλα έντομα και ζώα. Όταν αρχίσει η άνοιξη, η κυψέλη μας, έχοντας μικρή μόνο ποσότητα μελιού, αναπτύσσεται με πολύ αργούς ρυθμούς, παρά εάν είχε στο επάνω πάτωμα όλο το μέλι της τροφαποθήκης. Πενήντα ή εξήντα ημέρες πριν την υπολογιζόμενη έναρξη της ανθοφορίας, προσθέτουμε την τροφαποθήκη σε δεύτερο πάτωμα και τότε η κυψέλη αρχίζει αμέσως αλματώδη ανάπτυξη και δυμηουργεί γόνο, ο οποίος θα αποτελέσει το στρατό και τις εφεδρείες που θα εργαστούν όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας.

Όταν αρχίσει η ανθοφορία, μπορούμε να χειριστούμε την τροφαποθήκη σύμφωνα με έναν από τους παραπάνω τρόπους χρησιμοποίησής της.