Ποια έντομα προκαλούν αλλεργία;

me aformi ena tsimpima pou dextika apo sfika parolo pou den eimai alergikos, skeftika na anadimosiefso plirofories pou brika gia ta tsimpimata... Τα έντομα που μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες αντιδράσεις ανήκουν στη κατηγορία των Υμενοπτέρων, δηλαδή η μέλισσα και τα διάφορα είδη σφηκών . Τα υπόλοιπα έντομα (κουνούπια, σκνίπες, τσιμπούρια, κοριοί, αράχνες, είδη μύγας όπως ο τάβανος κλπ) προκαλούν συνήθως μόνο τοπική αντίδραση στο δέρμα. Ποια είναι τα Υμενόπτερα; Μέλισσα... σε ώρα εργασίας Μεγάλη σφήκα (σκούρκος) Στα Υμενόπτερα ανήκουν η μέλισσα και τα διάφορα είδη σφηκών. Στη χώρα μας υπάρχει κυρίως η κοινή η μέλισσα, αυτή που παράγει το μέλι και το κερί. Οι σφήκες είναι οι κοινές με κιτρινόμαυρες ραβδώσεις (χωρίζονται και αυτές σε διαφορετικά είδη), που κάνουν τις φωλιές τους είτε στο χώμα ή κάτω από πέτρες, είτε γωνιές σπιτιών. Υπάρχουν επίσης οι μεγάλες σφήκες σε καφέ χρώμα αντί κίτρινο, που λέγονται με διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με τη γεωγραφική, όπως σκούρκος, σερσέκια ή σερσένια κλπ . Πρέπει να θυμάται κανείς ότι τα έντομα ΔΕΝ είναι επιθετικά και τσιμπούν ΜΟΝΟ εάν αισθανθούν ότι απειλούνται για να αμυνθούν.  Τι μπορεί να πάθει κανείς από νυγμό Υμενοπτέρου; Κοινή σφήκα Το τσίμπημα μέλισσας ή κάποιας σφήκας προκαλεί στο δέρμα φυσιολογικά μία μικρή τοπική αντίδραση που οφείλεται στη τοξική δράση του δηλητηρίου. Η φυσιολογική αντίδραση εξαρτάται και από το μέρος του νυγμού. Για παράδειγμα, εάν κάποιος τσιμπηθεί στο χέρι η στο πόδι θα δημιουργηθεί ένας τοπικός ερεθισμός με εξάνθημα και μικρό πρήξιμο(συνήθως το πολύ μέχρι 5-6 cm διαμέτρου) και πόνος ή/και φαγούρα . Εάν βέβαια τσιμπηθεί σε μαλακούς ιστούς (π.χ. χείλη, γλώσσα, βλέφαρα κλπ) τότε η αντίδραση θα είναι σαφώς εντονότερη, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι το άτομο είναι αλλεργικό στο δηλητήριο του εντόμου. Η βλάβη σε 2-3 ημέρες παρέρχεται τελείως με ή χωρίς αγωγή. Στη περίπτωση που το άτομο είναι αλλεργικό στο δηλητήριο του εντόμου, τότε μπορεί να εμφανισθούν διαφορετικής βαρύτητας αντιδράσεις. Η βαρύτητα κυμαίνεται από μεγάλη τοπική αντίδραση, μέχρι τη βαριά συστηματική αναφυλαξία (αλλεργικό shock ). Πως εμφανίζονται οι αλλεργικές αντιδράσεις; Η αλλεργία στο δηλητήριο της μέλισσας και των σφηκών μπορεί να εμφανισθεί με τρεις μορφές: •  μεγάλη τοπική αντίδραση : Για παράδειγμα το τσίμπημα γίνεται στο δάκτυλο του χεριού και πρήζεται μέχρι τον αγκώνα ή και όλο το χέρι. Σε αυτή την Μεγάλη τοπική στο βραχίονα τοπικός περίπτωση, το τσίμπημα ΔΕΝ είναι επικίνδυνο για τη ζωή του ατόμου. Όμως αποτελεί το πρώτο μήνυμα ότι υπάρχει ευαισθητοποίηση στο άτομο και θα πρέπει να επισκεφθεί Αλλεργιολόγο για να του δώσει οδηγίες. •  Ήπια συστηματική αναφυλαξία : Σε αυτή την περίπτωση, μετά το τσίμπημα σε κάποιο σημείο του σώματος μπορεί να εμφανισθεί συνήθωςδερματικό εξάνθημα κνίδωσης (σαν να έχει τριφτεί το δέρμα τσουκνίδα), χωρίς να εμφανισθούν άλλα συμπτώματα. Αυτή η αντίδραση είναι σοβαρότερη από την τοπική, αλλά εάν περιορισθούν τα συμπτώματα ΜΟΝΟ στο δέρμα, επίσης δεν εγκυμονεί κινδύνους για τη ζωή του ατόμου. •  Συστηματική αναφυλαξία (αλλεργικό shock ): Είναι η σοβαρότερη αντίδραση και συνήθως εμφανίζεται ως εξής. Λίγα λεπτά από το τσίμπημα (2-30') εμφανίζεται φαγούρα σε παλάμες και πέλματα, αρχικά διάχυτη ερυθρότητα σε όλο το σώμα (κοκκίνισμα) μετά κνιδωτικό εξάνθημα ή πρήξιμο σε απομακρυσμένα σημεία από το τσίμπημα, καταρροή και μπούκωμα της μύτης, βήχας ξηρός και συμπτώματα ασθματικής κρίσης, βράγχος φωνής, «θάμπωμα» στα μάτια ή ζάλη, μπορεί ακόμη και απώλεια αισθήσεων, η αρτηριακή πίεση πέφτει (μερικές φορές δεν μπορεί να μετρηθεί), ο σφυγμός γίνεται αδύναμος και συχνός. Μπορούν επίσης να εμφανισθούν και άλλα συμπτώματα, ανάλογα με τη βαρύτητα της αντίδρασης και από άλλα όργανα ή οργανικά συστήματα του οργανισμού, όπως συμπτώματα από το Γαστρεντερικό που συνίστανται σε διάρροια, κοιλιακό άλγος και μερικές φορές ναυτία και εμετό, από το Νευρολογικό συμπτώματα δυνατόν να παρατηρηθούν με την μορφή της σύγχυσης λιποθυμίας, σπασμών ή και κώματος και αποτελούν συνήθως επακόλουθα της καρδιαγγειακής καταπληξίας. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΝΙΣΘΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΘΟΥΝ ΟΛΑ ή ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΑΥΤΩΝ, ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΕΝΤΑΣΗ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ. ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΘΕΙ ΚΕΡΑΥΝΟΒΟΛΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗ ΜΟΙΡΑΙΑ ΚΑΤΑΛΗΞΗ. Συνήθως, υπάρχει χρόνος, όμως ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΕΑΝ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΞΕΙ για να αντιμετωπίσει την αντίδραση. Τι πρέπει να κάνει κάποιος που εμφανίζει μεγάλη τοπική ή ήπια συστηματική αντίδραση; Σίγουρα πρέπει να επισκεφθεί τον Αλλεργιολόγο. Εκείνος θα κρίνει εάν πρέπει να προχωρήσει σε έλεγχο (με δερματικές δοκιμασίες ή εξετάσεις αίματος) και να του δώσει τις κατάλληλες οδηγίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν συνιστάται συνήθως η έναρξη ειδικής θεραπείας απευαισθητοποίησης (εμβόλια). Τι πρέπει να κάνει κάποιος που εμφανίζει σοβαρή συστηματική αντίδραση; Στη προκειμένη περίπτωση «οι καιροί ου μενετοί» . ΑΜΕΣΑ πρέπει να ζητηθεί η γνώμη και η συνδρομήΑλλεργιολόγου από το ίδιο το άτομο ή από το θεράποντα γιατρό του. Ο ασθενής είναι σε ΠΟΛΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ εμφάνισης σοβαρότερου επεισοδίου κάποια επόμενη φορά. Ο Αλλεργιολόγος θα προσδιορίσει το υπεύθυνο έντομο (μέλισσα ή ποια από τα είδη των σφηκών). Αυτό θα γίνει αφενός από το ιστορικό (το διαπίστωσε ο ασθενής) και αφετέρου με τις ειδικές εξετάσεις (δερματικές δοκιμασίες ή/και εξετάσεις αίματος - RAST ). Πολλές φορές το ίδιο το άτομο γνωρίζει τι του προκάλεσε το πρόβλημα, αλλά ΔΕΝ πρέπει να υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα για αυτό, διότι μέσα στο πανικό του ο ασθενής μπορεί να έχει λανθασμένη αντίληψη. Στις περιπτώσεις που κάποιος είναι μελισσοκόμος ή υπάρχει το «πειστήριο» του εγκλήματος (το νεκρό έντομο) ή ακόμη υπάρχει στο σημείο του νυγμού το κεντρί (άρα προέρχεται από μέλισσα, διότι μόνο η μέλισσα αφήνει κεντρί και όχι η σφήκα), τότε υπάρχει σχετική βεβαιότητα για τον «ένοχο». Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ο παρακλινικός έλεγχος . Τα επόμενα βήματα είναι τα ακόλουθα: Γενικές οδηγίες αποφυγής (πρόληψης) Ειδικές οδηγίες αντιμετώπισης από τον ίδιο τον ασθενή ενδεχόμενου νέου επεισοδίου Συνεκτίμηση άλλων παραμέτρων (συνυπάρχουσες παθήσεις ή λήψη φαρμάκων κλπ) Προγραμματισμός ειδικής απευαισθητοποίησης (ανοσοθεραπείας), εάν είναι εφικτή. Προγραμματισμός μελλοντικής παρακολούθησης. Ποιες είναι οι γενικές οδηγίες πρόληψης; Στη πράξη η αποφυγή επόμενου τσιμπήματος από Υμενόπτερο είναι αδύνατη. Εντούτοις ορισμένα πρακτικά μέτρα αποφυγής των νυγμών μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα για τους αλλεργικούς στα Υμενόπτερα.  Αποφυγή πανικού και των ξαφνικών περιστροφικών κινήσεων σε παρουσία των εντόμων. Θυμηθείτε ότι τα έντομα γίνονται επιθετικά εάν αισθάνονται ότι απειλούνται. Παράδειγμα: Οδηγείτε μόνος ή μόνη και αντιλαμβάνεστε τη παρουσία του «εχθρού» μέσα στο αυτοκίνητο. ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΤΕ να εξοντώσετε το έντομο (εσείς ή οι συνεπιβάτες), ανοίξτε αμέσως τα παράθυρα, φροντίστε να παρκάρετε προσωρινά όπου μπορέσετε, κατεβείτε από το αυτοκίνητο, ανοίξτε όλες τις πόρτες και είναι βέβαιο ότι το έντομο θα αποδράσει χωρίς να σας επιτεθεί. Να γνωρίζετε ότι τα Υμενόπτερα είναι πιο επιθετικά αργά τις απογευματινές ώρες και όταν τα έντομα απειλούνται, αλλά και κατά τη διαδικασία του τσιμπήματος εκκρίνουν φερορμόνες που παρακινούν και άλλα έντομα να επιτεθούν. Επίσης, σε θερμό και υγρό περιβάλλον τα έντομα είναι πιο επιθετικά Μείνετε μακριά από μέρη που συναθροίζονται έντομα π.χ. από ανθισμένα λουλούδια, ανοικτούς κάδους απορριμμάτων, σάπια φρούτα κλπ. Αποφεύγετε να φοράτε αρώματα, λακ, αντηλιακά με έντονες οσμές διότι προσελκύουν τα έντομα. Τα εντομοαπωθητικά (σε σπρέϋ ή διάλυμα) δεν είναι αποτελεσματικά Μην φοράτε χαλαρά ενδύματα με έντονα χρώματα και σχέδια, προτιμείστε χρώμα λευκό, πράσινο (χακί) και ανοικτό καφέ. Αποφύγετε τις κηπουρικές εργασίες, μόνο εάν φοράτε γάντια, καπέλο, μακριά ρούχα Μην αφήνετε υπολείμματα τροφών στην ύπαιθρο Τοποθετείστε τις ειδικές σήτες στα παράθυρα. Φοράτε πάντοτε κλειστά υποδήματα (όχι σανδάλια), ιδίως έξω από το σπίτι (σφήκες) Μην ξεχνάτε το κράνος και τα γάντια σας, όταν οδηγείτε μοτοσικλέτα Προσοχή κατά τη διάρκεια αθλοπαιδιών στην ύπαιθρο Προσέχετε εάν ψαρεύετε στην ακτή διότι μαζεύονται έντομα (ιδίως σφήκες) Σε περίπτωση επίθεσης σφηκών ή μελισσών, καλύψτε το κεφάλι σας και τα χέρια σας με κάποιο ύφασμα και απομακρυνθείτε σε ασφαλές μέρος με ηρεμία Ποιες είναι οι ειδικές οδηγίες αντιμετώπισης από τον ίδιο τον ασθενή ενδεχόμενου νέου επεισοδίου Ο Αλλεργιολόγος θα σας συστήσει να έχετε ΠΑΝΤΟΤΕ μαζί σας ένα κουτί (ή μικρό τσαντάκι) που θα περιέχει κάποια φάρμακα (αντισταμινικό, κορτιζονούχο, βρογχοδιασταλτικό και συσκευή αυτόματης έγχυσης ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ). Θα σας εκπαιδεύσει ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ θα τα χρησιμοποιήσετε. Ο αλλεργικός ασθενής που γνωρίζει τεκμηριωμένα ότι είναι σε κίνδυνο να εμφανίσει αλλεργικό shock , πρέπει να φέρει πάντα μαζί του (ακόμη και στην παραλία) ένα μικρό τσαντάκι με τα φάρμακα άμεσης αντιμετώπισης, οπότε να είναι πρόχειρα σε κάθε ανάγκη. Πρέπει να τονισθεί ότι η αδρεναλίνη είναι το φάρμακο που σώζει ζωές, αν γίνει έγκαιρα. Για το λόγο αυτό, από ετών στη χώρα μας κυκλοφορούν ειδικές ενέσεις αδρεναλίνης (συσκευές που μοιάζουν με στυλό) και τις κάνουν μόνα τους τα αλλεργικά άτομα. Η γρήγορη χορήγηση αδρεναλίνης, αμέσως μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων σχεδόν εγγυάται την επιβίωση του ατόμου. Οι ενέσεις κορτιζόνης είναι επιβοηθητικές, αλλά δεν έχουν θέση στην άμεση αντιμετώπιση του αλλεργικού shock . Ποιες άλλες παράμετροι πρέπει να συνεκτιμώνται στην αντιμετώπιση της συστηματικής αναφυλαξίας; Ορισμένες συνυπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις ή ταυτόχρονη λήψη κάποιων φαρμάκων πρέπει να συνεκτιμώνται στις οδηγίες για την αντιμετώπιση οξέος επεισοδίου Συστηματικής αναφυλαξίας. Όλα αυτά θα καθορισθούν από το θεράποντα γιατρό σας. Για παράδειγμα στο άτομο που πάσχει από στεφανιαία νόσο ή έχει ιστορικό προηγούμενου εμφράγματος του μυοκαρδίου ή πάσχει από υπέρταση ή από υπερθυρεοειδισμό θα δοθούν ειδικές οδηγίες στη χρήση της αδρεναλίνης (χαμηλότερη δοσολογία). Επίσης εάν κάποιος χρησιμοποιεί αντιϋπερτασικά φάρμακα που ανήκουν στη κατηγορία των β-ανασταλτών πρέπει να τα αντικαταστήσει με άλλα που ανήκουν σε άλλη κατηγορία (θα πρέπει να συνεννοηθεί ο Αλλεργιολόγος με τον θεράποντα γιατρό), γιατί τα συγκεκριμένα φάρμακα «εξουδετερώνουν» κατά κάποιο τρόπο τη δράση της αδρεναλίνης. Πότε πρέπει να γίνεται και τι αποτελεσματικότητα έχει η ειδική ανοσοθεραπεία; Η ειδική ανοσοθεραπεία ή απευαισθητοποίηση ή «αλλεργικά εμβόλια» στο δηλητήριο των Υμενοπτέρων αποτελεί την καλύτερη επιλογή για τα άτομα με τεκμηριωμένα σοβαρές αναφυλακτικές αντιδράσεις. Παρέχει προστασία που φθάνει σχεδόν σε επίπεδα ίασης. Η τεχνική της βασίζεται στη προοδευτική αυξανόμενη χορήγηση δηλητηρίου από το υπεύθυνο έντομο μέχρι η χορηγούμενη δόση να αντιστοιχεί σχεδόν στο δηλητήριο από δύο έντομα, περίπου δηλαδή στα 100 μικρογραμμάρια. Είναι θεραπεία αποτελεσματική, αλλά πρέπει να γίνεται ΜΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΥΣΤΗΡΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ γιατί πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος πρόκλησης επεισοδίου συστηματικής αναφυλαξίας. Η διάρκεια της είναι το ελάχιστον περί τα πέντε χρόνια. Ένα άτομο με αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργικό άσθμα ή άλλης μορφής αλλεργία πρέπει να έχει πάντοτε μαζί του αδρεναλίνη για τον κίνδυνο τσιμπήματος από Υμενόπτερο; Εάν ένα άτομο πάσχει από κάποια αλλεργική πάθηση ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ συνυπάρχουσας ευαισθητοποίησης στο δηλητήριο των Υμενοπτέρων, ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ να έχει μαζί του το τσαντάκι με τα φάρμακα για την αντιμετώπιση επεισοδίου συστηματικής αναφυλαξίας. Εάν ένα άτομο είναι αλλεργικό στη μέλισσα τότε είναι αλλεργικό και στις σφήκες ή το αντίθετο; Τα αλλεργιογόνα που περιέχονται στο δηλητήριο διαφέρουν ανάλογα με το είδος του εντόμου. Θεωρητικά μπορεί να εμφανισθούν διασταυρούμενες αντιδράσεις (π.χ. στη μέλισσα και στη σφήκα) επειδή υπάρχει μία ουσία κοινή στο δηλητήριο όλων των εντόμων (ονομάζεται υαλουρονιδάση), αλλά πολύ σπάνια αυτή η ουσία αποτελεί το κύριο παράγοντα της συστηματικής αναφυλαξίας. Κατά συνέπεια και αποδεικνύεται στη πράξη, οι διασταυρούμενες αντιδράσεις στη μέλισσα και στις σφήκες είναι πρακτικά ανύπαρκτες. Αντιθέτως συχνά υπάρχουν διασταυρούμενες αντιδράσεις στο δηλητήριο των διαφόρων σφηκών. Κάποιος τσιμπήθηκε από Υμενόπτερο και εμφάνισε σοβαρό αλλεργικό shock. Πέρασαν αρκετά χρόνια και όταν είχε νέο νυγμό από το ίδιο έντομο ΔΕΝ εμφάνισε καμία αντίδραση πλην της φυσιολογικής τοπικής αντίδρασης. Είναι αυτό δυνατόν; Ναι είναι δυνατόν, διότι εάν περάσουν αρκετά χρόνια χωρίς το άτομο να ξανατσιμπηθεί από το ίδιο έντομο (συνήθως πάνω από 5 χρόνια) έχει πιθανότητες περί το 40% να απευαισθητοποιηθεί κατά «φυσικό» τρόπο.ΠΡΟΣΟΧΗ όμως διότι αυτό είναι ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ και δεν πρέπει το σοβαρό αυτό πρόβλημα να αφήνεται στη τύχη. Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν συστηματική αναφυλαξία στο δηλητήριο των Υμενοπτέρων; Ο κανόνας είναι ότι τα άτομα που επανειλημμένως τσιμπιούνται από Υμενόπτερα έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν και αλλεργία στο δηλητήριο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μελισσοκόμοι (ή οι οικογένειες τους) ή οι ασχολούμενοι με αγροτικές ασχολίες που έχουν αυξημένη πιθανότητα νυγμού από Υμενόπτερο (π.χ. οι βαμβακοπαραγωγοί κλπ). Για την ευαισθητοποίηση απαιτούνται αρκετά προηγούμενα τσιμπήματα από μέλισσα και πιθανόν λιγότερα από σφήκα. Πόσο είναι το μέγεθος του προβλήματος; Για τη χώρα μας δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα. Μία μελέτη που έγινε στα μέσα της δεκαετίας του '90 έδειξε ότι περίπου 1 στους 4 Έλληνες είναι ευαισθητοποιημένος σε δηλητήριο Υμενοπτέρου, ΑΛΛΑ αυτό δεν προσδιορίζει το κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικού shock , διότι ευαισθητοποίηση ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ και νόσο. Πάντως κάθε χρόνο μαθαίνουμε από τον ημερήσιο Τύπο και ένα άτυχο συμβάν από αντίδραση στο δηλητήριο μέλισσας ή σφήκας. Στην Αγγλία υπολογίζονται κατά μέσο όρο 4 θάνατοι ετησίως, ενώ στις Η.Π.Α. περί τους 40. Τι πρέπει να κάνει κανείς σε τσιμπήματα κουνουπιών; Κουνούπι ... την ώρα του γεύματος Οίδημα και φλύκταινες στον αστράγαλο pigi: http://www.allergy.org.gr Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται καμία αγωγή. Πρακτικές οδηγίες για την ανακούφιση από τον κνησμό είναι επάλειψη με μαγειρική σόδα (3 κουταλιές σόδας σε μία κουταλιά νερό) ή τρίψιμο της περιοχής του τσιμπήματος με ένα δισκίο ασπιρίνης. Ορισμένα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο τσίμπημα κουνουπιών και μπορεί να σχηματισθεί μικρή φυσαλίδα, μεγαλύτερο από το σύνηθες ερύθημα (κοκκινίλα) και εντονότερο πρήξιμο. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται επάλειψη τοπικά με κορτιζονούχο κρέμα και εάν απαιτηθεί λήψη αντιϊσταμινικών. Τα αντιϊσταμινικά είναι ορθότερο να λαμβάνονται από το στόμα (σε χάπια ή σιρόπι ή σταγόνες) και όχι σε τοπική εφαρμογή με τη μορφή γέλης (ζελέ) ή κρέμας. Σπάνια μπορεί να απαιτηθεί κορτιζόνη από του στόματος, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για τσίμπημα από μεγάλη μύγα (τάβανος) επειδή εκεί η δερματική τοπική αντίδραση μπορεί να επιμείνει για μερικές ημέρες. Εάν σχηματισθεί φυσαλίδα με υγρό, καλό είναι να μην την πειράζουμε και σπάσει διότι υπάρχει κίνδυνος επιμόλυνσης και τότε μόνο μπορεί να χρειασθούν αντιβιοτικά.ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΩΣ ΣΠΑΝΙΑ έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αλλεργικού shock από τσίμπημα κουνουπιών. Εάν ένα άτομο αντιδρά ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ στο τσίμπημα κουνουπιών, δηλαδή με σχηματισμό μεγάλων φυσαλίδων κλπ, τότε πρέπει να ελεγχθεί για ενδεχόμενη διαταραχή του ανοσιακού του συστήματος. Επιμέλεια κειμένου: Δημήτριος Παπαϊωάννου - Αλλεργιολόγος